Türkiye'nin tarım ambarı olarak bilinen Şanlıurfa ilinde faaliyet gösteren enstitümüz Harran, Ceylanpınar ve Mardin Ovalarıyla birlikte ülkemizin en geniş tarım arazilerine sahip olan bölgeye hizmet vermektedir.
Kurumumuz köklü bir geçmişe sahip iki büyük kuruluş olan Şanlıurfa Toprak-Su Kaynakları ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ile Akçakale ilçesinde faaliyet gösteren GAP Eğitim Yayım ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü'nü n 2007 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla birleşmesiyle kurulmuştur.
Enstitümüzün köklü geçmişi 1976 yılında faaliyetlerine başlayan Şanlıurfa Toprak ve Su Baş Mühendisliği'ne kadar uzanmaktadır.
Bakanlığın iki önemli taşra teşkilatı Müdürlüğünden biri olan Şanlıurfa Toprak - Su Kaynakları ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü geçmişte sırasıyla;
- Şanlıurfa Bölge Toprak - Su Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
- Köy Hizmetleri Şanlıu rfa Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
- Şanlıurfa T oprak ve Su Kaynakları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
- GAP Eğitim Yayım ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü,
- GAP Toprak - Su Kaynakları ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
adları altında hizmet etmiştir. Birleşmede yer alan diğer kuruluşumuz olan Güneydoğu Anadolu Projesi Eğitim Yayım ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü 1977'li yıllara dayanan geçmişiyle bölge tarımına büyük katkılar sağlamıştır. Daha önceleri;
- Çayır Mera Yem Bitkileri Tohum Üretim Merkezi Müdürlüğü,
- Sulama Teknikleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
- Akçakale Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
- Harran Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
adları altında faaliyetlerini sürdürmüştür.
Müdürlüğümüz, konusunda uzman ve deneyimli teknik kadrosuyla bölgemizde Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Kilis, Malatya, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak illeri başta olmak üzere bölgesel, ulusal ve uluslararası birçok çalışmada bulunarak tarım ve hayvancılık sektörüne Araştırma Kurumu olarak hizmet vermektedir.
Enstitümüzde çeşitli bitkisel ve hayvansal üretim faaliyetlerinin yanı sıra, yetiştirme ve ıslah konularında araştırmalar yapılarak, yeni çeşitlerin tanıtılmasında, tarımsal teknoloji ve girdi kullanımı konularında yöre çiftçisine bilgi katabilmek amacıyla birçok proje yürütülmektedir.
GAP Bölgesi ve ülkemiz için gerekli tarımsal araştırmalar ve bilimsel çalışmalar için kullanılmak üzere, geniş arazilere sahip Akçakale İşletmemiz, Gündaş, Tatlıca, Talat Demirören, Serince ve Tek Tek İstasyonlarımız, deneme alanlarımız ve donanımlı laboratuvarımızla hizmet vermekteyiz.
2014 yılında Enstitümüz bünyesinde hizmete açılan GAP Tarımsal Eğitim Merkezi ile GAP Projesiyle birlikte sulamaya açılan ve sulamaya açılacak olan bölgelerdeki eğitici ve çiftçilerin eğitilmesine katkıda bulunarak, ulusal ve uluslararası boyunca teorik ve uygulamalı tarımsal eğitimler düzenlenmektedir.