Patates çeşit geliştirme çalışmaları Ülkemizde halen ağırlıklı olarak tarımı yapılan patates çeşitleri Hollanda veya Almanya orijinlidir. Sayıca az olan yerli patates çeşitlerimiz hiçbir zaman ticari önem taşımamıştır. Şubemiz ıslah faaliyetlerinde bölgemizin ihtiyaçlarına önem vermiştir bu nedenle turfanda üretim bölgesi olduğumuz dikkate alınarak erkenci çeşit geliştirilmesine öncelik verilmiştir. Bölgemizin kist nematodları ile bulaşıklığı nematodlara dayanıklı çeşitlerin geliştirilmesini zorunlu hale getirmiştir. Bu nedenle introdüksiyon yolu ile getirtilen ve patates kist nematodunun farklı ırklarına dayanıklılık genleri taşıyan çeşitlerde ıslah programına alınmıştır. Erkenci ve kist nematodlarının bazı ırklarına dayanıklılık genleri taşıyan patates çeşitleri ile oluşturulan ıslah programına göre melezler oluşturulmuştur. Bu melezlerden yumru aileleri oluşturma çaloışmaları sürmektedir. Patates tohumluk üretimi Ülkemizde ithal anaç tohumluğun bir yıl çoğaltılıp sertifikalı olarak satılması şeklinde oluşan tohumluk piyasası ihtiyaca cevap verme konusunda yetersiz kalmaktadır. Temel tohumluk üretimi yok denecek kadar azdır. Tohumluk talebinin karşılanabilmesi için temel tohumluk üretimine ağırlık verilmesi gerekmektedir. ETAE'de 1985 yılından beri doku kültürü yöntemi ile temel tohumluk üretimi yapılmaktadır. 1986 yılında hastalık tanı laboratuvarı kurularak tohumluk materyalde Eliza testi yapılması rutin hale getirilmiştir. Ülkesel Patates Tohumluk Üretim Sisteminin Geliştirilmesi Projesi (TÜBİTAK-1007) Kuruluşumuz dahil olmak üzere toplam 9 enstitü ve 3 üniversitenin yer aldığı bu proje 01.11.2005 - 01.09.2009 tarihleri arasında yürütülmüştür. Tohumluk üretim sisteminin oluşturulması amacına yönelik olarak, çatı projenin alt projeleri şunlardır: Projenin; 1. Tohumluk üretim bölgelerinin belirlenmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması 2. Temel tohumluk üretim programlarının oluşturulması 3. Ülkemizin farklı bölgelerinde yetiştirilebilecek sanayilik ve yemeklik patates çeşitlerinin ıslah edilmesi. İlk alt proje kapsamında yürütülen çalışmalarla, kısa vadede halen tohumluk üretim bölgesi olarak kullanılan yörelerde, üretimin sürdürülebilirliğinin sağlanması, uzun vadeli olarak da henüz patates üretimine açılmamış yeni tohumluk üğretim alanlarının belirlenerek tohumluk patates üretim bölgeleri olarak tescil edilmesi sağlanmıştır. Temel tohumluk üretim programlarının oluşturulmasının amaçlandığı ikinci alt projede, ülkemizin ivedilikle ihtiyacı olan patates tohumluğunun iç üretimle karşılanması için, 4 katılımcı kuruluş bünyesinde doku kültürü ile tohumluk patates üretimi yapabilecek alt yapı oluşturulmuş ayrıca kuruluşlar yetkilendirilmiştir. Üçüncü alt proje kapsamında yürütülen melezleme programı ile ileri klonlar oluşturulmuştur.
|