Benzoik asit gıdalarda mikrobiyal koruma ve raf ömrünü uzatma amacıyla kullanılan bir katkı maddesidir. Özellikle reçel, marmelat, gazlı içecekler, meyve suyu, ketçap, turşu ve benzeri gıdaların üretiminde yoğun olarak kullanılmaktadır. Katkı maddesi olarak kullanılan banzoik asit sentetik olarak üretilmektedir; fakat frenk üzümü, karanfil, erik ve anason gibi gıdalarda farklı düzeylerde doğal olarak benzoik asit oluştuğu bilinmektedir. Literatürlerde yapısında doğal olarak benzoik asit bulunan gıdalar içinde keçiboynuzu (harnup) ile ilgili bir bilgi mevcut değildir ancak keçiboynuzu pekmezi üreticileri katkı maddesi koymamış olmamalarına rağmen yapılan kontroller neticesinde ürettikleri pekmezlerde benzoik asit tespit edildiği ve cezai yaptırımlarla karşılaştıkları ile ilgili şikayetlerini farklı platformlarda ifade etmişlerdir. Türk Gıda Kodeksi Katkı Maddeleri Yönetmeliği kriterlerine göre pekmezde herhangi bir katkı maddesi bulunmaması gerekmektedir. 2025 yılı itibari ile bu durumun cezai yaptırımı 210.622 TL’dir. Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgiye göre bugüne kadar 8 firmaya ait pekmez ürünü benzoik asit nedeniyle cezai yaptırımlarla karşılaşmıştır.

Bu konu ile ilgili olarak Enstitümüz Gıda Teknolojileri Bölüm Başkanı Dr. Ali TEKİN liderliğinde “Keçiboynuzu Pekmezi Üretiminde Benzoik Asit ve Fenolik Madde İçeriklerinin Belirlenmesi” isimli proje bir proje hazırlamış ve bu proje TAGEM tarafından desteklenmiştir. Proje sonucunda literatürde bir ilk olarak keçiboynuzu meyvesinde benzoik asidin doğal olarak bulunduğunu ve pekmeze geçtiği tespit edilerek çalışma sonuçları ilgili paydaşlarla paylaşılmıştır. Nihayetinde, Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü proje sonuç raporundaki veriler ve Gıda Kontrol Laboratuvarlarında yaptırdığı doğrulama analizleri sonucunda 14.03.2025 tarihinde aldığı bir karar ile keçiboynuzu pekmezinin doğasından gelen benzoik asit varlığının tespitinde karar limiti olarak 250 mg/kg değeri kullanılacağını ilan etmiştir.

Bu karar doğrultusunda keçiboynuzu pekmezinde benzoik asit analiz sonucunun 250 mg/kg'ın üzerinde tespit edilmesi halinde, tespit edilen benzoik asidin keçiboynuzunun doğal yapısından gelmediği yönünde değerlendirme yapılacaktır. Bu sonuçla, keçiboynuzu pekmezi üreticilerinin pekmez yapımı sırasında, katkı maddesi koymamış olmasına rağmen, katkı maddesi eklemiş gibi cezai yaptırımlara uğramasının önüne geçilmiştir.