BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönergenin amacı; Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nde etik kültürünü yerleştirmek, Enstitü personelinin görevlerini yürütürken uymaları gereken etik davranış ilkelerini belirlemek, bu ilkelere uygun davranış göstermeleri açısından onlara yardımcı olmak ve görevlerin yerine getirilmesinde adalet, dürüstlük, saydamlık ve tarafsızlık ilkelerine zarar verecek, Enstitü yönetimine olan güveni sarsacak durumları ortadan kaldırmak, etik ilkelere uyulmasını sağlamak üzere Enstitü bünyesinde oluşturulacak Etik Komisyonun çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönerge; Enstitü personelinin görev ve hizmetleri sırasında uymaları gereken etik davranış ilkelerine, bu ilkelere uyulmaması sonucunda Enstitünün farklı birimleri ve çalışanları arasındaki ilişkilerde ortaya çıkabilecek ya da Enstitünün paydaşlarıyla ilişkilerinde yaşanabilecek etik sorunlara, oluşturulacak Etik Komisyonun yapısına ve bu Komisyonun çalışma usul ve esaslarına ilişkin hükümleri kapsar.
(2) Enstitü elemanlarınca yapılacak bilimsel araştırmalar, yayınlar ile hayvanlar üzerindeki deneylere ilişkin etik ilkeler ve etik ihlalleri ayrı düzenleme konuları olup, bu Yönerge kapsamı dışındadır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönerge; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu hükümleri gereğince Maliye Bakanlığınca 26 Aralık 2007 tarihli ve 26738 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği "ne dayanılarak ve 25.05.2004 tarihli ve 5176 sayılı "Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun" ve bu Kanun dayanak alınarak 13.04.2005 tarihli ve 25785 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ve Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik" esas alınarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönergede geçen;
a) Enstitü: Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsünü,
b) Enstitü Müdürü: Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürünü,
c)Enstitü personeli: Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nde görev yapan idari, sözleşmeli ve geçici personel ile işçileri,
d) İdari personel: 657 sayılı Kanuna tabi Devlet memurlarını,
e) Mühendis: 4 yıllık bir yükseköğretim kurumundan "mühendis" unvanı ile mezun olan ve 657 sayılı Kanunun (4/A) maddesine bağlı olarak asli, aynı kanunun (4/B) maddesine tabi sözleşmeli çalışan personeli,
f) Geçici personel: 657 sayılı Kanunun (4/C) maddesine tabi geçici personeli,
g) İşçi: 4857 sayılı İş Kanununa tabi "geçici" ve "sürekli" kadro ve pozisyonlarda görev yapan işçileri,
h) Yönetim Kurulu: Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Yönetim Kurulunu ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Etik Davranış İlkeleri
Etik ilkeler
MADDE 4 – (1) Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü personeli görev ve hizmetlerinde, birimler ve kişiler arası ilişkilerinde aşağıdaki etik ilke ve kurallara uyarlar:
A- Faaliyetlere Yönelik Etik Davranış Kuralları
- Hak ve hukuka uyum esastır.
- Ayrımcılık (cinsiyet, dil, din, ırk, mezhep vb.) yapılmaz.
- Özel hayata ve kişisel tercihlere saygı duyulur.
- Faaliyetlerde devamlılık ve güncellik gözetilir.
- İlişkilerde insan sevgisi, nezaket ve saygı esastır.
- Yetki ve sorumluluklar, iş tanımları ve iş dağılımları yoruma açık olmayacak şekilde tutarlı, açık ve yazılıdır.
- Hesap verebilirlik, hesap sorabilirliğin ön koşuludur.
- Bilimsel etik kurallara uyulur.
- Bilgi ve tecrübe aktarımı esastır.
- Düşüncelerin özgürce söylenebildiği ve dikkate alındığı bir çalışma ortamı vardır.
- Ülke kaynakları israf edilmeden kullanılır.
- Kamu malları ve kaynakları, kamu yararı ve hizmet gerekleri dışında kullanılamaz.
B- Yönetime Yönelik Etik Davranış Kuralları
- Yönetimde tarafsızlık ilkesi ve adil yaklaşım esastır.
- Kararların tarafsız ve bağımsız alınması sağlanır.
- Faaliyetlerde ve kararlarda katılımcı bir yaklaşım izlenir.
- Çıkar çatışmaları, kişisel ve özel menfaatler önlenir.
- Emek ve bilgi sahibinin haklarına saygı duyulur.
- Başarılı çalışmalar takdir edilir.
- Yöneticiler personele yaptıkları işlerde destek verir ve sorumluluğunu paylaşır.
- Faaliyetlere ve hizmetlere katkı sağlamayan personele ilişkin her türlü yapıcı önlem alınır.
- Meslek taassuplarına zemin hazırlanmaz ve meslek taassubu yapılmaz.
- Yöneticiler bakanlık birimlerine kurumsal kültürün geliştirilmesi konusunda örnek olur.
- Yöneticiler tüm paydaşları ile iyi ilişkiler kurar.
- Yönetimde tarafsızlık ilkesi ve adil yaklaşım esastır.
- Kararların tarafsız ve bağımsız alınması sağlanır.
C- Çalışanlara Yönelik Etik Davranış Kuralları
- Personel kendi sorumluluklarını bilir ve gereğini zamanında hakkıyla yerine getirir.
- Mesai kavramına azami özen gösterilir.
- Çalışanlar arasındaki ilişkilerde iyi niyet esastır.
- Çalışanlar birbirleriyle işbirliğine ve bilgi paylaşımına açıktır.
- Her kademedeki çalışanın düşüncelerinin ve sorunlarının rahatça söylenebildiği ve dikkate alındığı bir ortam vardır.
- Yöneticiler ve çalışanlar birbirlerini sonuna kadar dinler.
- Yöneticiler ve çalışanlar birbirlerine güvenir.
- Çalışanlara önyargılı yaklaşılmaz ve kendini gösterebilme fırsatı verilir.
- Çalışanlar hiyerarşik kademeleri izleyerek gerektiğinde en üst kademe ile iletişim kurabilirler.
- Çalışanların yanlışlıklarını ve eksikliklerini düzeltmeleri konusunda yapıcı yaklaşım gösterilir.
- Çalışanların eşit şartlarda kişisel/mesleki gelişimi ve eğitimi sağlanır.
- Kariyer gelişiminde ve terfilerde liyakata uyum esastır.
- Motivasyon artırıcı çalışmalar yapılır.
- Çalışanların performansı ödüllendirilir.
- Çalışanlar kişisel çıkarları için diğer çalışanların zarar göreceği davranışlarda bulunmazlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Etik Komisyon
Etik Komisyonun oluşumu
MADDE 5 – (1) Etik Komisyon, Enstitünün daha önce disiplin cezası almamış ve hakkında etik ihlali bulunmayan teknik ve idari personeli arasından Enstitü Müdürü tarafından görevlendirilen toplam 5 (beş) kişiden oluşur.
(2) Etik Komisyon üyelerinin görev süresi üç (3) yıldır. Süresi biten üye yeniden seçilebilir. Bir takvim yılı içinde, izinsiz ve mazeretsiz olarak üst üste üç toplantıya katılmayan üyenin üyeliği düşer ve yerine yeni bir üye seçilir.
(3) Komisyon ilk toplantısında kendi arasından bir başkan ve bir başkan yardımcısı seçer. Komisyonun sekretarya hizmetleri İç Kontrol Sistem Sorumlusu tarafından yürütülür.
Etik Komisyonun görev ve sorumlukları
MADDE 6 – (1) Etik Komisyon;
a) Enstitünün teknik ve idari birimlerinde, Yönergede belirtilen etik kurallara ilişkin sorunlarda, yeterli ve inandırıcı delillere dayalı değerlendirme yapar ve görüş bildirir.
b) Enstitünün etik yaşam kültürünün yaygınlaşması, geliştirilmesi ve etik duyarlılığın artırılması için eğitim ve benzeri çalışmalar düzenler, etik davranış ilkelerinin, kamu görevlilerine uygulanan temel, hazırlayıcı ve hizmet içi eğitim programlarında yer alması için yetkililerle işbirliği yapar.
c) Enstitünün bünyesinde ortaya çıkan etik sorunları değerlendirerek gerektiğinde uzman etik kurullar oluşturulması için Müdürlüğe önerilerde bulunur.
ç) Enstitü bünyesindeki uzman etik kurulların, etik ilke ve uygulamalarının Enstitünün benimsemiş olduğu temel etik ilkelerle bütünleşmesine yönelik değerlendirme ve önerilerde bulunur.
d) Hakkında değerlendirme yaptığı, karar aldığı ve görüş verdiği tüm etik konularda gizlilik içinde çalışır ve elde edilen tüm bilgi ve belgeleri saklı tutar.
Etik Komisyonun çalışma biçimi
MADDE 7 – (1) Etik Komisyonun çalışma düzeni aşağıda tanımlandığı gibidir:
a) Etik Komisyonunca incelenecek konular ve değerlendirilecek dosyalar, Komisyona Müdür tarafından havale edilir.
b) Komisyon, başkanın çağrısı üzerine gündemini görüşmek üzere yılda en az iki (2) defa ve üye sayısının en az üçte ikisinin katılımı ile toplanır. Gerektiğinde başkanın çağrısı ile olağanüstü toplantı yapılabilir.
c) Komisyon, değerlendirmelerini dosya üzerinden yapar; gerektiğinde ilgili kişilerden yazılı ya da sözlü bilgi alır. Hakkında etik ihlali başvurusu bulunan kişilere Etik Komisyon önünde savunmalarını yapma hakkı tanınır. Savunma hakkının kendilerine bildirildiği tarihten itibaren 7 iş gününden az olmamak üzere Komisyonca belirlenen süre içinde yanıt vermeyen kişiler savunma haklarından feragat etmiş sayılırlar. Bu durumda Etik Komisyon eldeki mevcut bilgi ve kanıtlara dayalı olarak değerlendirme yapar ve görüş bildirir.
ç) Komisyon, inceleme ve değerlendirmeleri sırasında başka kurum ve kuruluşlarla yapması gereken yazışmaları Müdürlük aracılığıyla yapar.
d) Komisyon, başvuruları yalnızca etik yönleriyle ele alır ve değerlendirir.
e) Başkan, Komisyonun inceleme ve değerlendirmesine sunulan her dosya için üyelerin görüşleri doğrultusunda, üyeler arasından bir raportör görevlendirir. Komisyon, gerektiğinde, konu ile ilgili uzmanları da, görüşlerine başvurmak üzere toplantılarına davet edebilir ya da uzmanlardan oluşacak bir alt kurula inceleme yaptırabilir. Bu uzmanlar ya da alt kurullar Etik Komisyon tarafından kendilerine havale edilen dosya üzerindeki çalışmalarını belirlenen süre içinde tamamlayarak hazırladıkları raporu, Komisyona sunarlar. Yapılan görüşmeler sonucunda, üye tam sayısının yarıdan bir fazlasıyla alınan gerekçeli Komisyon kararı Müdüre sunulur. Etik Komisyon kararları ilgililere Müdürlük tarafından tebliğ edilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Etik davranış ilkelerine uyma
MADDE 8 – (1) Enstitü personeli görevlerini yürütürken bu Yönergede belirtilen etik davranış ilkelerine uymakla yükümlüdür. Bu ilkeler, personelin istihdamını düzenleyen mevzuat hükümlerinin bir parçasını oluşturur.
(2) Enstitüde akademik ve idari görevlere atanan kapsam dâhilindeki her personel, göreve başlarken bu Yönerge ekindeki Etik Sözleşmesini imzalamakla yükümlüdür. Bu belge, personelin özlük dosyasında konulur.
(3) Yetkili disiplin amirleri, personelin disiplin soruşturmasında, personelin gerçekleştirdiği iş ve eylemleri bu Yönergede düzenlenen etik davranış ilkelerine uygunluk açısından da değerlendirirler.
Personeli bilgilendirme
MADDE 9 – (1) Enstitüde istihdam edilen her düzeydeki personel, istihdama ilişkin koşulların bir parçası olarak etik davranış ilkeleri ve bu ilkelere ilişkin sorumlulukları hakkında, görev yaptıkları birimlerin yöneticileri tarafından bilgilendirilir.
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönerge ekinde yer alan Etik Sözleşmesi, Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir (1) ay içinde mevcut Enstitü personeli tarafından imzalanır ve bu belge personelin özlük dosyasına konur.
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten önce gerçekleşen etik ilkelere aykırı davranışlar şikâyet ve ihbar konusu yapılamaz.
Yürürlük
MADDE 10 – (1) Bu Yönerge, Yönetim Kurulunca kabul edildiği tarihte yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 11 – (1) Bu Yönerge hükümlerini Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü yürütülür.