TÜBİTAK 1001 programı tarafından 120O994 proje numarası ile desteklenen “Islah Hedeflerinin Tedarik Zinciri Odaklı Belirlenmesi: Armut Örneği" başlıklı araştırma projesinin sonuçlarını sektörle paylaşmak ve “Ateş Yanıklığı Hastalığına Toleranslı Armut Çeşit Islahı" projesi kapsamında geliştirilen yeni çeşit ve çeşit adaylarının bahçe performanslarını yerinde gözlemlemek amacı ile 24 Eylül 2024 Salı günü Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğümüzce (MAREM) “Proje Lansman Toplantısı ve Bahçe Günü" etkinliği gerçekleştirildi.
Açılış konuşmaları, Tarım ve Orman Bakanlığı, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı İhsan Emiralioğlu, Eğirdir Belediye Başkanı Mustafa Özer, TAGEM Bahçe Bitkileri Daire Başkanı Doç. Dr. Davut Keleş ve Enstitü Müdürümüz Dr. Şerif Özongun tarafından yapılan toplantıya, il/ilçe kurum ve kuruluş idareci ve teknik personelleri, araştırma enstitülerinden araştırmacılar, Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği (UYMSİB) yönetim kurulu başkan yardımcısı Cafer Aşkar, Bursa/Gürsu Ziraat Odası başkanı Kamil Dönmez ve üye üreticiler, FÜAB ve Bademli Fidancılık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi temsilcileri ve bölge fidan üreticileri katılım sağladılar.
Açılış konuşmalarının ardından Doç. Dr. Emel Kaçal ve Ziraat Yük. Müh. Fatma Pınar Öztürk, Türkiye ıslah çalışmalarının pazar başarısını artıracak modern bir “meyve ıslah süreç yaklaşımı modeli" oluşturdukları TÜBİTAK projeleri hakkında sunum yaptılar.
Dr. Gökhan Öztürk ve Dr. Mehmet Aksu ise armutlarda yaygın olarak görülen ateş yanıklığı hastalığına karşı toleranslı çeşit geliştirmek amacıyla 20 yıldır yürütmekte oldukları TAGEM projelerinin bugünkü durumu ve gelecekte yapmayı planladıkları çalışmalar hakkında bilgi verdiler. Armutta Ateş Yanıklığı Hastalığının ülke için önemli bir sorun olduğunu belirten Dr. Gökhan Öztürk, “MAREM olarak 2000'li yıllardan bu yana armutla ilgili çalışmalar yapıyoruz. Armut yetiştiriciliği sorunları hakkında ciddi anket çalışmaları ve geziler düzenledik. Bu geziler neticesinde, armutta en büyük problemin ateş yanıklığı olduğu konusunda herkes hemfikirdi. Tespit ettiğimiz bu sorunun çözümü için neler yapabiliriz diye düşündük. Sonuç olarak, bir proje geliştirdik. Bu projeyle, armutta ateş yanıklığına toleranslı ve kaliteli bir çeşit bulmayı amaçladık. Böylelikle, üreticilerimizin ateş yanıklığı hastalığı sorununu ortadan kaldırmayı hedefledik. Tabi ki, bu çalışmaların arkasında büyük emekler var; 20 yıllık bir çaba söz konusu. Hala sonuçlar elde ediyoruz, yeni çeşitler geliştirdik ama proje devam ediyor. Bu, biten bir proje değil; Enstitü var olduğu sürece devam edecek. Bu konuda çok mutluyum. İnşallah, önümüzdeki süreçte daha iyi çeşitler geliştirip, üreticilere daha faydalı olabiliriz." şeklinde konuştu. Yaklaşık 11 bin bitki üzerinde ve ileri düzeye aktarılmış 300 genotip üzerinde araştırmalar yaptıklarını belirten MAREM proje yürütücüsü Dr. Mehmet Aksu, “2021 yılında, altı armut çeşidi tescil ettirdik. Bu altı çeşit, farklı zamanlarda olgunlaşıyor ve piyasadaki mevcut armutlara iyi birer rakip olabilecek potansiyel taşıyor. Ayrıca, bu yeni çeşitler, ateş yanıklığı hastalığına toleranslıdır. Zaten projemizin çıkış noktası da buradan geliyor. Güzel sonuçlar elde ettik ve şu an tescil edilen çeşitlerle ilgili veri ve bilgi üretmeye devam ediyoruz. Daha fazla veriye ihtiyaç duyuyoruz; depolanması ile ilgili çalışmalar yürütüyoruz. Ne kadar çok özellik öğrenirsek, bizim için o kadar faydalı olacak. Yakın zamanda, bu çeşitlerin ülkemiz bahçelerinde hızlıca yer alacağına inanıyorum. Hatta iddia ediyorum ki, bu projenin sonucunda dünya genelinde söz sahibi yerli ve milli çeşitlerimiz ortaya çıkacak." şeklinde konuştu.
Araştırmacıların yaptıkları sunumların ardından sektör paydaşları, ateş yanıklığı hastalığına toleranslı yeni armut çeşit ve çeşit adaylarının bahçe performansları yerinde inceledi ve meyvelerde duyusal panel gerçekleştirdiler.
“Islah Hedeflerinin Tedarik Zinciri Odaklı Belirlenmesi: Armut Örneği" kapsamında gerçekleştirilen faaliyetlere, Enstitü Müdürlüğümüzce armut ıslahı ve armut yetiştiriciliği konusunda yürütülen Ar-Ge projelerinin çıktılarına ve Enstitü Müdürlüğümüzce tescil ettirilen armut çeşitleri hakkında detaylı bilgilere https://www.yourpears.org/ internet sitesi üzerinden ulaşabilirsiniz.
