Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Kahraman GÜRCAN yüksek lisans ve doktora öğrencilerinden oluşan dokuz kişilik grupla kurumumuzda melezleme çalışmalarına katıldı. Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğümüz ve Erciyes Üniversitesi ortaklığında yürütülen “Melezleme Islahı Yoluyla Sharka Hastalığına Dayanıklı Kayısı Çeşitlerinin Geliştirilmesi ve Dayanıklılık İle İlişkili Moleküler Markörlerin Keşfedilmesi” projesi kapsamında 6-7 Mart tarihlerinde emaskülasyon çalışmaları yapılmış, 8 Mart tarihinde ise daha önce emasküle edilen çiçekler suni yollarla tozlanmıştır. Proje kapsamında 2013 yılında 16.000 çiçekte tozlama yapıldığını ve 840 adet melez birey elde edildiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Kahraman GÜRCAN “Geçtiğimiz yıl yapmış olduğumuz melezleme çalışmalarıyla elde edilen 840 adet melez birey Kayısı Araştırma İstasyonu melez parselinde yetiştirilmektedir. Bu yıl sharka hastalığına dayanıklılığı kanıtlanmış geçci çeşit olan Zard ve Stark Early Orange baba çeşit olarak, Malatya’nın kurutmalık kayısı çeşidi olan Hacıhaliloğlu anne çeşit olarak kullanılacaktır” dedi.

Yrd. Doç. Dr. Kahraman GÜRCAN Şarka hastalığı Türkiye’de çok yaygın değil ama Avrupa’da yaygın olarak görüldüğünü belirterek, şunları anlattı: “Şarka Avrupa’da sadece kayısı değil, şeftali ve kiraza da zarara verdi. Avrupa şarka üzerine yoğunlaşmış durumda. Kayseri dahil bir çok şehirde şarka tespit edildi. Şarka hastalığı gelmeden hasatlığa dayanıklı kayısı çeşitleri geliştirmek için çalışıyoruz. Şuanda kayısıda dayanıklılığı arttırmak için melezleme yapıyoruz. Hastalığa dayanıklı olduğu tespit edilen DNA’larla melezleme çalışması yapıyoruz. Dayanıklı DNA’ları yerli çeşitlerimize aktarmaya çalışıyoruz. Bunun tespitini de moleküler yöntemlerle yapıyoruz.”

İl dışından sert çekirdekli fidan getirilmemesi gerektiğini anlatan Yrd. Doç. Dr. Kahraman Gürcan, Kayısı Araştırma İstasyonu geçen yıl 30 bin melezleme yaptıklarını bildirerek, “Bu senede aynı sayıya ulaşmaya çalışıyoruz. Malatyalılar şarka hastalığına önem vermeli, özellikle dışarıdan fidan getirilmemeli. Şarkanın hangi hastalığa nasıl yayıldığına baktık. Örneğin Ankara’da var, Ankara’dan Kayseri’ye kadar hiçbir ilde yok, Kayseri’de var. Bu şu anlama geliyor. Aradaki illerde kayısı ağaçlarında yoksa bu hastalık buraya kendisi yavaş yavaş gelmedi, yani fidanla taşındı. Türkiye içerisinde hastalık fidanla taşınıyor. Malatya’ya sadece kaysısı değil, süs eriği, kiraz ya da başka bir sert çekirdekli fidanla hastalık gelebilir. Vatandaş yurt dışında bakıyor, kayısılar iri o iri kayısıları getireyim bahçemde yetiştireyim diyor, getirirken de hastalığı getiriyor. Hastalıktan korunmak hiçin hiçbir sert çekirdekli meyvenin fidanının Malatya’ya gelmesi gerekiyor. Üreticiler kesinlikle il dışından fidan getirilmemelidir. Süs bitkilerinden süs eriği de şarka hastalığını getirebilir. Malatya’nın belediyeye bağlı park ve bahçeleri de şarka hastalığına dikkat ederek il dışından erik ve kirazı süsü bitkisi olarak getirmemesi gerekiyor” dedi.

Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürümüz Yaşar Zengin, Malatya’da son yıllarda şarka hastalığıyla ilgili kayısı ağaçlarında ciddi sıkıntılar olduğunu belirterek, “Şarka ilk kez 1967’te ülkemizde Edirne’de bir bahçede görüldü. Daha sonra Ankara’da bir bahçede görülüyor. Şarka şuanda Kayseri’ye dar gelmiş durumda. Avrupa şarka virüsü konusunda ciddi manada sıkıntı yaşıyor. Avrupa’da şakadan dolayı birçok ülke kaysısı ve erik yetiştiriciliğini bıraktı. Ülkemizde de birçok ilde şarka görülüyor. Ülkemizde 300 çeşit kayısı var. Dünyada şarka virüsüne dayanıklı olduğu tespit edilen 2 çeşit var. Biz şarkaya dayanıklılığı kanıtlanan 2 kayısı çeşidini baba olarak, bizim yerli kayısıları ise ana olarak kullanıyoruz. Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Erciyes Üniversitesi Genom ve Kök Hücre Merkezi ve Kayısı Araştırma İstasyonumuz işbirliğine giderek kayısıda şarka hastalığına dayanıklı çeşit geliştirme programı başlattık” diye konuştu.