Kurumumuz bünyesinde, BAKA (Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı) tarafından desteklenen “Kerevit Üretimi ve İşlenmesinde Yeni Teknolojiler Projesi" kapsamında 2014 yılında Kerevit Araştırma Merkezi kurulmuştur. Ülkemizin kapalı devre sistemine sahip ilk ve tek kerevit kuluçkahanesi olan araştırma merkezinde, toplam 600 m2 laboratuvar alanı ile 600 m2'lik üretim ve işleme ünitesi bulunmaktadır. Tankların toplam su hacmi 150 ton olan tesiste, iki kısımdan oluşan bir arıtma ünitesi bulunmakta olup, farklı iki su sistemi gerektiren iki ayrı deneme aynı anda yürütülebilmektedir. Böyle bir tesis ile kerevit konusunda her türlü deneme ve araştırma projesinin gerçekleştirilmesi ve kerevit yetiştiriciliği konusunda müteşebbislere daha fazla katkı sağlanması hedeflenmiştir.
Kerevit Araştırma Merkezinden görüntüler
Bununla birlikte Müdürlüğümüzce 2008-2009 yıllarında araştırma ve üretim faaliyetleri neticesinde yaklaşık 2.500 adet; 2017 Yılı kerevit üretim sezonunda elde edilen kerevit yavrularından deneme haricindeki 4000 adet III. Döneme geçmiş yavru göle bırakılmıştır. 2015'de faaliyete geçen Kerevit Araştırma Merkezi ile de başta göllerdeki kerevit üretiminin düşmesine sebep olan kerevit vebası hastalığına çözüm bulmak ve genetik çalışmalar ile üretimin arttırılmasına yönelik projeler hedeflenmektedir.
• Yağ Balığı (Pseudophoxinus anatolicus Hanko, 1925) Üretim Denemeleri
Yağ balığı (Pseudophoxinus anatolicus Hanko, 1925) Cyprinidae (Sazangiller) familyasından olup ülkemizde Konya ve Karaman illerinde de bazı göllerde, derelerde bulunan endemik bir türdür. Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (UICN) tarafından nesli tehlike altında olan tür ilan edilerek kırmızı listeye alınmıştır.
Kurumumuzda yeni türlerin üretime kazandırılması amacıyla bu türün yetiştiricilik araştırmaları Kerevit Araştırma Merkezi'nde başlamıştır. Bakanlığımızca desteklenen "Yağ Balığı'nın Üretim Olanaklarının Araştırılması Projesi" adlı proje çalışması ile bu türün üretim ve yetiştiricilik protokollerinin oluşturularak sektöre sunulması hedeflenmektedir. Böylece iç sularımızda yetiştiriciliği yapılabilecek alternatif bir tür olması planlanmaktadır.
• Sudak (Sander lucioperca) Balığı Yetiştiricilik Denemeleri
Sudak balığı, Avrupa'da en değerli tatlı su karnivor balık türlerinden birisidir. Besin zincirinin en üst basamaklarında bulunan Sudak, doğal suların biyo-manipülasyonu için anahtar bir türdür ve aynı zamanda insan tüketimi açısından oldukça değerli bir balıktır. İnsan tüketimine sunulan Sudak balığı ağırlıklı olarak doğal sulardan avcılık yapılarak temin edilmektedir.
Enstitü faaliyeti olarak başlattığımız sudak balığı yetiştiricilik çalışmaları gelecek açısından oldukça umut vericidir. Yetiştiricilik çalışmalarına başladığımız 2018 yılı içerisinde yumurta ve larva eldesinin yanı sıra larvaların canlı yemlerle beslenmesi ve ardından pelet yeme adaptasyonu (alıştırma) başarı ile tamamlanmıştır. Yaptığımız bu çalışmaları ilerletmek ve sudak balığının üretim protokolünü tam olarak ortaya çıkarılması için Tübitak 1505 Üniversite-Sanayi İşbirliği Destek Programına proje başvurusu yapılmıştır.
Pazar boyuna oldukça hızlı ulaşması ve ekonomik değerinin alabalıkla kıyaslandığında 2-3 kat daha fazla olmasının yanı sıra, Bakanlığımızın 2023 yılına kadar koymuş olduğu 2 milyar dolar su ürünleri ihracat hedeflerine hızlıca ulaşmak için Enstitümüz bünyesinde bu türün yetiştiricilik çalışmaları devam etmektedir.
• Eğrez Balığı (Vimba vimba) Yetiştiricilik Denemeleri
Anaç sudak balığı elde etmek amacıyla gerçekleştirdiğimiz av operasyonları esnasında ağa yakalanmış ve ölü durumda olan Eğrez balığı anaçları arazi şartlarında sağılmış ve elde edilen döllenmiş yumurtalar Enstitümüz Kerevit Araştırma Merkezine getirilmiştir. Yumurtaların inkübasyonu Kerevit Araştırma Merkezinde başarılı bir şekilde tamamlanmış ve yaklaşık 1000 adet Eğrez balığı larvası elde edilmiştir. Halen bu larvaların büyüme performansı takip edilmektedir.
• Akvaryum Balığı Üretim Denemeleri
Kurumumuzda Kerevit Araştırma Merkezi'nde akvaryum balığı üretim denemeleri de kapsamında başta japon balığı (Carassius auratus) ve koi (Cyprinus carpio carpio) balıklarının üretim denemeleri gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda akvaryum balıklarında yavru alımı ve büyütülmesine yönelik araştırma faaliyetleri devam etmektedir.
• Sazan Balığı (Cyprinus carpio) Yetiştiricilik Denemeleri
Enstitü Kuluçkahanemizde Eğirdir Gölü başta olmak üzere ilerleyen zamanlarda diğer içsularımızı da balıklandırma amaçlı Sazan üretimi yapılmaktadır. 2023 yılında Eğirdir Belediyesi ortaklığında 150.000 sazan üretimi yapılmıştır.
• Diğer Araştırma Faaliyetleri
“Gökkuşağı Alabalıklarında (Oncorhynchus mykiss, Walbaum 1792) Zencefil (Zingiber officinale) ve Çörekotunun (Nigella sativa) İmmunostimulant Olarak Kullanımı" ve “Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss) Anaç ve Yavrularında Zencefil Kullanımı" başlıklı projeler kapsamında özellikle balık ve diğer su ürünleri üretiminde yaygın olarak kullanılan kemoterapötiklerin insan ve çevre sağlığı ile ekolojik denge üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak adına zencefil ve çörekotu gibi tıbbi bitkiler ve alternatif ürünler oluşturarak üreticilere; bulunması, kullanılması kolay ve de ucuz bağışıklık arttırıcı ürünler tavsiye edilmektir.