​Bölüm Tanıtımı ve Görevleri

"Bitki Hastalıkları Bölümü" Bornova Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü'nün ilk kurulduğu yıllarda "Fitopatoloji Laboratuvarı" olarak çalışmalarını sürdürmüştür. Daha sonra "Bitki Hastalıkları Bölümü" olarak çalışmalarına devam etmiştir. Bölümümüz 5 laboratuvardan oluşmaktadır.  

Bitki Hastalıkları Bölümünün Görevleri aşağıda kısaca özetlenmiştir:

> Kültür bitkilerinde hastalıklara neden olan fungal, bakteriyel ve viral etmenlerin tespiti ve tanısını yapmak, bu etmenlerin yayılışını ve mücadele yöntemlerini belirlemek,

> Araştırma projeleri yürütmek, elde edilen sonuçları bilimsel yayınlarla ve eğitimlerle uygulamaya sunmak,

> Uluslararası organizasyonlarda görev almak, AB uyum yasaları çerçevesinde bitki sağlığı yönünden projeler hazırlamak ve yürütmek,

> Uluslararası ve ulusal kongreler, workshoplar ve toplantılar düzenlemek, bunlara bildirilerle katılmak,

> Uluslararası ve ulusal dergilerde raportörlük yapmak,

> Bitki hastalıkları ile ilgili "Zirai Mücadele Teknik Talimatları", "Entegre Mücadele Teknik Talimatları ve Çiftçi broşürleri hazırlamak,

> Bakanlığın Bitki Koruma Ürünlerini Ruhsatlandırma ve Bitki Karantinası gibi çeşitli komisyonlarında görev almak,

> Karantina organizmaları ile ilgili zararlı risk analizlerini yapmak ve bu konuda Bakanlığımıza danışmanlık hizmeti vermek, ayrıca karantinaya tabi hastalıkların saptanmasında hızlı teşhis yöntemlerini geliştirmek,

> Kurum çalışmalarında başta üniversite olmak üzere ihracatçı birlikleri ve diğer kurumlarla işbirliği yapmak,

> Gerektiğinde bitki koruma ürünlerinin biyolojik etkinliklerini araştırmak,

> Çalışma konuları ile ilgili uygulama kuruluşlarında bitki koruma alanında çalışan teknik personele eğitim vermek, kitap, kitapçık, çiftçi broşürü v.b. hazırlamak,

> Ziraat Fakültelerinde okuyan öğrencilere staj eğitimi vermek,

> Üreticilere danışmanlık yapmak,

> Çiftçilerimiz için Bakanlığımızca hazırlanan YAYÇEP programlarına fitopatoloji konuları ile ilgili eğitimler ve yayın hazırlamak,

> Pestisitlerin doz düşürme veya artırma çalışmalarını yapmak,

> Damızlık ana materyal üreten kuruluşların, sertifikasyon yönetmeliğine uygun olarak bitki hastalıkları yönünden kontrollerini ve analizlerini yapmak,

> Uygulama kuruluşlarından ve üreticilerden gelen sorunları değerlendirerek çözüm yollarını araştırmak,

> Karantina kapsamında üretim materyallerinin ithalat ve ihracatında zararlı organizmalar yönüyle analizlerini yapmak.

Viroloji Laboratuvarı

Viroloji laboratuvarı, 1950'li yıllardan itibaren Ege bölgesinde yetiştirilen kültür bitkilerinde görülen virüs hastalıkları ile ilgili çalışmalar yürütmektedir.

Laboratuvar ilk yıllarda, virüsten ari patates tohumluğu yetiştirilmesi, virüsten ari temiz Amerikan asma anaçlıkları elde edilmesi ve turunçgil damızlık bahçelerinin kurulmasına yönelik çalışmalara öncülük etmiştir.

Laboratuvarda halen biyolojik, serolojik (ELISA) ve moleküler yöntemler (PCR) kullanılarak bitki virüslerinin tespiti ve tanısı yapılmaktadır. Bu çalışmaları yürütecek laboratuvar ekipmanı ve bilgi birikimi mevcuttur.

Laboratuvar personeli, Tarım Bakanlığı destekli projelerin yanı sıra AB'ye uyum çerçevesinde yürütülen Twining projesi, TUBİTAK ve DPT gibi dış kaynaklı projelerde aktif olarak görev almıştır. Son yıllarda laboratuvarda yürütülmüş ve devam eden bazı araştırma konuları aşağıda verilmiştir:

> Sert çekirdekli meyve ağaçlarında hastalık oluşturan virüslerin belirlenmesi,

> Ege bölgesinde yetiştirilen II. ürün mısır üretim alanlarında bazı viral etmenlerin saptanması,

> Örtüaltı sebze yetiştiriciliğinde virüs hastalıklarının belirlenmesi, Türkiye ve bölgemiz için ilk kayıt olan virüslerin saptanması,

> Ülkesel patates tohumluk üretim sisteminin geliştirilmesi projesi kapsamında patates virüs hastalıkları ile ilgili çalışmalar,

> Ege bölgesinde kabakgil üretim alanlarında virüs hastalıklarının tespiti, hastalık oranlarının ve bazı kabakgil çeşitlerinin virüs hastalıklarına reaksiyonlarının belirlenmesi,

> Ege bölgesinde asma virüs hastalıklarının belirlenmesi ve moleküler yöntemlerle tespiti

> Ege bölgesinde Sert çekirdekli meyve ağaçlarında Sharka hastalığının mevcut durumunun belirlenmesi,

> Ege bölgesinde zeytin virüs hastalıklarının tanılanması, yaygınlık oranlarının belirlenmesi ve meyve kalite özelliklerine etkilerinin araştırılması,

> Patates ekiliş alanlarında Patates Y Virüsü (PVY) ırklarının tespiti ve mücadele yönetimine esas olacak verilerin belirlenmesi,

> Bazı incir çeşitlerinde virüsten ari ön temel üretim materyalinin elde edilmesi ve sertifikalı fidan üretimine yönelik araştırmalar.

Bakteriyoloji Laboratuvarı

Bakteriyoloji laboratuvarı 1960'lı yılların başında kurulmuş olup altyapı ve bilgi birikimi açısından güçlü bir birimdir. Laboratuvar ekipmanları her türlü bitkisel materyalde bitki patojeni bakterilerin tespit ve tanısı için yeterlidir. Tespit ve tanıda gelişmiş ülkelerde uygulanan klasik, biyolojik, serolojik (ELISA, IFAS) ve moleküler (PCR) yöntemler kullanılmaktadır. Gelişen teknolojiye ayak uydurmak amacıyla laboratuvar çalışanları ulusal ve uluslar arası laboratuvarlarda periyodik eğitimler almışlardır. Bazı bakteriyel etmenlerin ülke için ilk tespitleri laboratuvar teknik elemanları tarafından gerçekleştirilmiştir.

Laboratuvarın faaliyetleri ve görevleri arasında aşağıdaki konular yer almaktadır:

Laboratuvar çalışanları Tarım Bakanlığı destekli projelerin yanı sıra AB'ye uyum çerçevesinde yürütülen Twining projesi ve TUBİTAK, DPT gibi dış kaynaklı projelerde aktif olarak görev almıştır.

Laboratuvarda yürütülen araştırma konularından bazıları aşağıda verilmiştir.

> Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) hastalığının yaygınlığı, çeşit reaksiyonları, kimyasal ve entegre mücadelesi, tahmin uyarı modelleri;

> Kök kanseri (Agrobacterium tumefaciens)'in biyolojik kontrolü,

> Asma kök uru (Agrobacterium vitis)'in çeşit reaksiyonları,

> Domates öz nekrozu hastalığının etiolojisi, çevresel faktörlerin etkisi, çeşit reaksiyonları ve mücadelesi,

> Domates ve patateste Ralstonia solanacearum etmeninin Ege bölgesindeki durumunun belirlenmesi vb.

Yapılan çalışmalar sonucunda bakteriyel hastalıkların mücadelesine yönelik önemli bulgular elde edilmiş ve pratiğe verilmiştir. Laboratuvarın öncülüğünde 2009 yılında EPPO (Avrupa ve Akdeniz Bitki Koruma Örgütü)'nün Bakteriyel Hastalıklar Paneli ve Avrupa Fitobakteriyologlar Birliği toplantısı Enstitüde düzenlenmiştir.

Meyve ve Bağ Hastalıkları Laboratuvarı

Meyve ve Bağ Hastalıkları konusunda, 1931 yılından itibaren bölge sorunlarının saptanması ve çözümüne yönelik araştırma projeleri yürütülmektedir. Ancak Meyve Hastalıkları ve Bağ Hastalıkları laboratuvarlarının kuruluşu 1940 yılında gerçekleşmiştir. 2003 yılından beri de Meyve ve Bağ Hastalıkları Laboratuvarı olarak hizmet verilmektedir.

Laboratuvar, yeterli seviyede laboratuvar ekipmanına ve gelişmiş ülkeler düzeyinde bilgi birikimine sahiptir. Hastalık etmenlerinin tanısı klasik yöntemlerle yapılmaktadır. Bazı etmenlerin moleküler olarak da tanılanmasıyla ilgili çalışmalar yürütülmektedir.

Laboratuvarımız araştırıcıları tarafından elmanın en önemli hastalığı olan elma karalekesi (Venturia inaequalis) ve Bağ mildiyösü (Plasmopara viticola) hastalığının kontrolünde uygulanacak tahmin-uyarı sistemi araştırılmış ve sonuçlar uygulamaya aktarılmıştır. Bölgemizde her iki hastalığın mücadelesi tahmin uyarı sistemlerinden faydalanılarak yapılmaktadır.

Laboratuvar teknik elemanları tarafından bazı fungal etmenlerin ülke için ilk tespitleri gerçekleştirilmiştir.

Laboratuvar çalışanları Tarım Bakanlığı destekli projelerin yanı sıra TUBİTAK projelerinde de aktif olarak görev almıştır. Son yıllarda laboratuvarda yürütülmüş ve devam eden bazı araştırma konuları aşağıda verilmiştir.

> Kestane Kanseri (Cryphonectria parasitica) Hastalığının biyolojik mücadelesinde kullanılan hipovirulent ırkların belirlenmesi, mücadelesindeki performansının saptanması ve doğal koşullarda hastalığın biyolojik kontrolü,

> Ege Bölgesindeki bağlarda Petri ve Kav hastalığına neden olan fungal etmenlerin moleküler yöntemlerle saptanması ve mücadelesi üzerine araştırmalar,

> Bağlarda Petri hastalığı (Phaeoacremonium oleophilum, Phaeomoniella chlamydospora)'nın Mücadelesi Üzerine Araştırmalar,

> Manisa ilinde Zeytin halkalı leke hastalığının (Spilocaea oleaginea (cast.)) Mücadelesinde farklı ilaçlama zamanlarının etkililiğinin ve erken uyarı modelinin kullanım olanağının araştırılması,

> Bağda Külleme Hastalığına (Erysiphe necator Schw.) karşı farklı ilaçlama programlarının etkililiğinin belirlenmesi,

> Çilekte Külleme Hastalığına neden olan fungal etmenin moleküler yöntemlerle tanısı ve alternatif kimyasallar kullanarak mücadele olanaklarının araştırılması,

> İzmir ve Manisa illerinde kirazlarda hasat sonrasında meyve çürüklüklerine neden olan fungal etmenlerin saptanması, yaygınlık oranlarının belirlenmesi ve mücadele olanaklarının araştırılması,

> Nar (Punica granatum L.)'da hasat sonrası meyve çürüklüklerine neden olan Alternaria türlerinin moleküler tanısı, etiolojisi ve mücadelesi.

Yapılan çalışmalar sonucunda hastalıkların mücadelesine yönelik önemli bulgular elde edilmiş ve sonuçlar uygulamaya aktarılmıştır.

Sebze, Yem Bitkileri, Endüstri ve Süs Bitkileri Hastalıkları Laboratuvarı

Bornova Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsünün kuruluş yıllarından beri Ege Bölgesi'nde Sebze ve yem bitkileri konusunda araştırma faaliyetlerini yürütmektedir. Sebze ve Yem Bitkileri Hastalıkları Laboratuvarı'nın yürüttüğü temel çalışmalardan bazıları aşağıda verilmiştir.

> Bazı hastalıklara karşı Erken Tahmin Uyarı modellerinin denenmesi çalışmaları,

> Hastalıklarla mücadelede kimyasal mücadeleye alternatif biyolojik mücadele çalışmaları yürütülmektedir.

Endüstri ve süs bitkileri konusunda ise başta pamuk olmak üzere, aşağıda verilen bazı araştırma projeleri yürütülmüştür.

> Türkiye'de Verticillium dahliae'da patotip çeşitliliğinin belirleme çalışmasında,  iki patotip bulunmuş ve bunlar uluslararası referans strainlerle döken ve dökmeyen olarak tanılanmıştır. Yaprağını döken izolatların %93'ü Ege bölgesinden, dökmeyen izolatların %77'si ise Çukurova ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden elde edilmiştir. Ege bölgesi izolatlarının diğer bölge izolatlarına göre daha virulent olduğunu ortaya konmuştur. Türkiye'de aynı patotip grubu içerisinde virulenslikte bölgesel farklılıkların bulunduğunu ortaya koyan ilk çalışmadır.

> Süs bitkileri konusunda bazı hastalıkların Türkiye için ilk tanıları bu laboratuvarda gerçekleştirilmiştir.

Hububat Hastalıkları Laboratuvarı

Hububat hastalıkları laboratuvarında, buğday, çeltik, mısır, arpa ve çim bitkilerinde hastalık oluşturan etmenlerin biyolojisi, yaygınlığı ve mücadelesi üzerinde çalışmalar yapılmaktadır. Laboratuvarda yürütülen araştırma konularından bazıları aşağıda verilmiştir.

> Güney Marmara Bölgesinde Fusarium türlerinin mısırda oluşturduğu sap ve koçan çürüklüğü hastalıkları ile oluşan mikotoksinlerin durumu ve bu hastalıklarla mücadele amacıyla dayanıklılık kaynaklarının saptanmasına yönelik araştırma projesi

> Balıkesir ve Çanakkale ı̇llerinde çeltik kök çürüklüğüne neden olan fusarium türlerinin saptanması, yaygınlık oranlarının belirlenmesi ve mücadelesine yönelik araştırmalar

> Ege Bölgesinde buğday kök çürüklüğüne neden olan fungal etmenlerin belirlenmesi ve mücadelesine yönelik çalışma projesi

> Ege Bölgesi buğday ekiliş alanlarında görülen Septorya yaprak lekesi hastalığının yaygınlığı, patotiplerinin ve bazı çeşitlerin reaksiyonlarının belirlenmesi konulu araştırma projesi

> Arpada görülen hastalıkların belirlenmesi ve mücadelesine yönelik çalışmalar

> Çim alanlarında görülen fungal etmenlerin belirlenmesi ve mücadelesi üzerinde çalışmalar yürütülmektedir.

> Laboratuvarda yürütülmüş çalışmalarda bazı fungal etmenlerin ülke için ilk tespitleri gerçekleştirilmiştir.