Üretim Potansiyeli Olan Türler

​

Enstitünün araştırma faaliyetleri doğrultusunda, ot sazanı üretimi protokolü oluşturulmuş olup, talep doğrultusunda üretim yapılabilecekken 2024 yılında çok sıcak ve kurak giden iklim koşulları ile 4 ay süren su kesintileri nedeniyle mevcut anaç stoğu yaşamını sürdürememiş ve yitirilmiştir. ​

Ülkemiz sularında doğal olarak bulunan ve yerli bir tür olan Dağ alası için anaç stoku oluşturulmasına rağmen enstitümüzün sahip olduğu doğal su kaynakları sıcaklığının türün üremesi için gerekenden yüksek olması nedeniyle üretim yapılamamıştır. Fakat kapalı devre sisteminin yapılması durumunda üretim potansiyeli ve ekonomik değeri oldukça yüksektir​.

 

Mersin Balığı (Acipenser gueldenstaedtii)​

Özel sektörle yapılan işbirliği kapsamında temin edilen Acipenser gueldenstaedtii türüne ait Mersin balığı yumurtalarından Enstitü koşullarında büyütülerek anaç sürüsü oluşturulmuştur. Üretim için teknik şartlar hazırlandıktan sonra balıklar elektronik marka ile markalanmıştır. 2020 yılından itibaren üretime başlanması planlanmıştır (Şekil 21). 2021 Haziran ayı itibari ile Karaca Mersin (Acipenser gueldenstaedtii) üretimi yapılmış larval gelişimi ardından büyütme çalışmaları devam etmektedir.



Doktor Balıkları (Garra ruffa ve Cyprinion macrostamus)

İlk defa Orta Anadolu'daki Kangal kaplıcalarında uygulanan balıkla tedavi, günümüzde de sedef ve egzama tedavisinde kullanılan alternatif biyolojik bir tedavi yöntemidir. Tedavi edici özellikleri nedeniyle dünya çapında üne sahip ve kaçakçılığa maruz olan bu balıkların, ticari sır kapsamında olduğu için bildirilmeyen kontrollü koşullardaki üretimi, 2016 yılında Enstitü bünyesinde yürütülen “Doktor Balıkların (Garra rufa ve Cyprinion macrostamus) Üreme Özellikleri ve Yetiştiricilik Kriterlerinin Belirlenmesi" konulu proje ile gerçekleştirilmiştir.

Elde edilen bilgi ve balıkların özel sektörle paylaşılması yoluyla, ülkemize ait bir değer olarak bilinmesine rağmen yurt dışından ithalat yoluyla karşılanan talebin önünün kesilerek içerden karşılanması ve ihraç yolunun açılmasına katkı sağlanması amaçlanmaktadır. 2021 yılında doktor balık üretimi 5500 adet olarak gerçekleşmiştir. Üretilen balıkların bir kısmı üretimin devamının sağlanması ve anaç stoku oluşturma üzere ayrılırken 3000 âdeti özel sektöre satılmış ayrıca iş birliği çalışmaları için kullanılmıştır. 20 Ekim 2021 tarihinde Antalya'da faaliyet gösteren bir yetiştiricimizle Doktor Balıkların Yetiştiriciliği ve triploid üretimi ile ilgili özel sektörün sorunlarına yönelik çözümler bulma amaçlı Ar-Ge protokolü imzalanmıştır. 2022 yılında doktor balık üretim çalışmaları devam etmiştir ve 5000 adet doktor balık üretilmiş ve yıl içinde 2300 adet özel sektöre satışı yapılmıştır. Triploid balık üretimi için deneme üretimlerine başlanılmıştır. Ancak anaçların yeterince büyük olmaması nedeniyle, toplu yumurta alımı gerçekleşmemiştir. Buna yönelik olarak nitelikli anaç bulma yoluna doğadan toplanarak karşılanması amaçlanmıştır. Bunun için en uygun Hatay yöresindeki akarsulardan temin edilmesi için girişimde bulunulmuş ancak istenilen büyüklükte anaç yakalamamıştır. Bu nedenle triploid balık üretim çalışmalarına 2023 yılı üretim dönemi olan haziran ve temmuz aylarında devam edilmesine karar verilmiştir. Ancak triploid balık üretim çalışmaları nitelikli anaç temin edilemediği için yapılamamıştır. Toplam 3000 adet yavru balık üretilmiştir. Bunun 1000 adedi İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulama ve Araştırma Merkezine satılmıştır. 2023 yıllında özel sektöre doktor balık satışı yapılmamıştır. Elimizde 1200 adet doktor balık su kaynaklarını desteklemek için hazır bulundurulmaktadır. 2024 Yılı için Sivas/Kangal'da bulunan balık kaplıcalarını desteklemek için bu balıkların kullanılması düşünülmektedir. 800 adet doktor balık ise müdürlüğümüz akvaryum biriminde muhafaza edilmektedir.​


​

Ülkemiz sularında doğal olarak bulunan ve talep gören bir tür olması nedeniyle, 2009 yılından itibaren farklı bölgelerdeki kaynaklardan yavru ve anaç adayı olarak getirilen yayın balıkları büyütülerek anaç sürüsü oluşturulmuştur. Avrupa yayın balığı deneme amaçlı üretim çalışmaları 2016 yılından beri devam etmekte olup anaç stoğu, elde edilen yavrular ile desteklenmektedir. 2019 yılında ilk defa kitlesel üretim yapılmış, üretimi gerçekleştirilen 20.000 adet Avrupa Yayın Balığı, balıklandırma amacıyla, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen 7 ilde yer alan kaynaklara 3-13 Ekim 2019 tarihleri arasında gönderilmiştir. 2020 ve 2021 yıllarında ise Avrupa Yayın Balığı üretimi sırasıyla 1000 ve 8000 adet olarak gerçekleşmiş ve 2021 yılı içerisinde Adana iline, 5000 adet Avrupa yayın balığı ile balıklandırma yapılmıştır. Üretimi yapılan balıklar, araştırma çalışmalarında da kullanılmak üzere üniversitelere verilmiş ayrıca 1000 adet özel işletmelere satışı yapılmıştır.

2022 yılında 5000 adet yayın üretimi yapılmıştır. Kütahya iline, 3000 adet Avrupa yayın yavrusu ile balıklandırma yapılmıştır.  Özel sektöre ise 105 adet Avrupa yayın balığı verilmiştir. 2023 yılında 16.000 adet yayın yavrusu canlı olarak Burdur, Kütahya ve Bursa illerine nakledilerek bu illerde bulunan 3 tatlı su kaynağı balıklandırılmıştır. 2000 adet Avrupa yayın yavrusu da özel sektöre büyütme amaçlı satılmıştır. 2024 yılında 15.000 adet yayın yavrusu canlı olarak Burdur, Kütahya ve Afyon illerine nakledilerek bu illerde bulunan 7 tatlı su kaynağı balıklandırılmıştır. Üreticilere yetiştiriciliğe yavru desteği olması için 400 adet Avrupa yayın yavrusu satılmıştır.




Afrika Yayın Balığı (Clarias gariepinus)

Afrika yayın balıkları (Clarias gariepinus) üretimi ilk kez 2018 yılında gerçekleştirilmiştir. 2019 yılında yapılan çalışmalarla anaç stoğu geliştirilmiş ayrıca araştırma çalışmaları sürdürülmüş ve özel işletmelere satış yapılmıştır. 2020 ve 2021 yıllarında ise üretim miktarları sırasıyla, 1000 ve 3000 adet olarak gerçekleşmiştir. Üretimi yapılan 3000 adet Afrika yayın balığının, 1936 adeti özel işletmelere satılmıştır. 2022 yılında 10.000 adet Afrika yayını üretimi yapılmış bir kısmı ile yetiştiricilik yapmak isteyen özel sektöre yavru desteği verilmiştir.  

Afrika yayın balığı talep eden işletmecilere 2023 yılında 6.176 adet, 2024 yılında ise 50 adet yavru satılmıştır .