Doktor Balıkları (Garra ruffa ve Cyprinion macrostamus)
İlk defa Orta Anadolu'daki Kangal kaplıcalarında uygulanan balıkla tedavi, günümüzde de sedef ve egzama tedavisinde kullanılan alternatif biyolojik bir tedavi yöntemidir. Tedavi edici özellikleri nedeniyle dünya çapında üne sahip ve kaçakçılığa maruz olan bu balıkların, ticari sır kapsamında olduğu için bildirilmeyen kontrollü koşullardaki üretimi, 2016 yılında Enstitü bünyesinde yürütülen “Doktor Balıkların (Garra rufa ve Cyprinion macrostamus) Üreme Özellikleri ve Yetiştiricilik Kriterlerinin Belirlenmesi" konulu proje ile gerçekleştirilmiştir.
Elde edilen bilgi ve balıkların özel sektörle paylaşılması yoluyla, ülkemize ait bir değer olarak bilinmesine rağmen yurt dışından ithalat yoluyla karşılanan talebin önünün kesilerek içerden karşılanması ve ihraç yolunun açılmasına katkı sağlanması amaçlanmaktadır. 2021 yılında doktor balık üretimi 5500 adet olarak gerçekleşmiştir. Üretilen balıkların bir kısmı üretimin devamının sağlanması ve anaç stoku oluşturma üzere ayrılırken 3000 âdeti özel sektöre satılmış ayrıca iş birliği çalışmaları için kullanılmıştır. 20 Ekim 2021 tarihinde Antalya'da faaliyet gösteren bir yetiştiricimizle Doktor Balıkların Yetiştiriciliği ve triploid üretimi ile ilgili özel sektörün sorunlarına yönelik çözümler bulma amaçlı Ar-Ge protokolü imzalanmıştır. 2022 yılında doktor balık üretim çalışmaları devam etmiştir ve 5000 adet doktor balık üretilmiş ve yıl içinde 2300 adet özel sektöre satışı yapılmıştır. Triploid balık üretimi için deneme üretimlerine başlanılmıştır. Ancak anaçların yeterince büyük olmaması nedeniyle, toplu yumurta alımı gerçekleşmemiştir. Buna yönelik olarak nitelikli anaç bulma yoluna doğadan toplanarak karşılanması amaçlanmıştır. Bunun için en uygun Hatay yöresindeki akarsulardan temin edilmesi için girişimde bulunulmuş ancak istenilen büyüklükte anaç yakalamamıştır. Bu nedenle triploid balık üretim çalışmalarına 2023 yılı üretim dönemi olan haziran ve temmuz aylarında devam edilmesine karar verilmiştir. Ancak triploid balık üretim çalışmaları nitelikli anaç temin edilemediği için yapılamamıştır. Toplam 3000 adet yavru balık üretilmiştir. Bunun 1000 adedi İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulama ve Araştırma Merkezine satılmıştır. 2023 yıllında özel sektöre doktor balık satışı yapılmamıştır. Elimizde 1200 adet doktor balık su kaynaklarını desteklemek için hazır bulundurulmaktadır. 2024 Yılı için Sivas/Kangal'da bulunan balık kaplıcalarını desteklemek için bu balıkların kullanılması düşünülmektedir. 800 adet doktor balık ise müdürlüğümüz akvaryum biriminde muhafaza edilmektedir.
