YAPINCAK YAPRAK HASAT ŞENLİĞİ
Genel Müdürlüğümüzün 30. Kuruluş Yılı Etkinlikleri çerçevesinde Tekirdağ'ın coğrafi işaret tescilli değerlerinden birisi olan Yapıncak üzüm çeşidi ile ilgili olarak ''Yapıncak Yaprak Hasat Şenliği'' düzenledik.
Sayın Tekirdağ Valisi Aziz YILDIRIM, Tekirdağ Büyükşehir Belediye Başkanı Sn. Kadir ALBAYRAK, Tekirdağ Süleymanpaşa Belediye Başkanı Sn. Cüneyt YÜKSEL, Namık Kemal Üniversitesi Rektör Yardımcısı Sn. Prof.Dr. Bülent EKER, Ziraat Fakültesi Dekanı Sn. Prof.Dr. Sezen ARAT, İl Tarım ve Orman Müdürü Sn. Oktay ÖCAL, kamu kurum ve kuruluşlarının müdürleri, siyasi partilerin başkan ve temsilcileri, üretici örgütleri, çiftçiler, basın mensupları ve diğer misafirler ile birlikte Enstitümüz personelinin katılımıyla gerçekleştirilen etkinlikte bir konuşma yapan Enstitü Müdürümüz Mehmet Ali KİRACI:
"Genel Müdürlüğümüz Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü kısa adıyla "TAGEM"in kuruluşunun 30. Yıldönümü kapsamında düzenlediğimiz "YAPINCAK YAPRAK HASAT ŞENLİĞİNE" HOŞGELDİNİZ…
Bilindiği üzere ülkemiz bağ alanı bakımından 5., üzüm üretimi bakımından dünyanın 6. büyük ülkesidir. İlimizde yaklaşık 2.500 üretici tarafından 35.000 da alanda yılda 37.700 ton üzüm üretilmektedir. Üzüm üretimi asmanın ana ürünü sayılmakta ise de, yaprakları Türk Mutfağının geleneksel lezzetlerinden olan sarma yapımında kullanıldığı için yan ürün olarak değerlendirilmektedir. Yapraklar, üreticilere gözardı edilemeyecek bir gelir kazandırmaktadır. Hatta sadece yaprak üretimine yönelik bağcılık yapan üreticiler de bulunmaktadır. Ülkemizin birçok yöresinde değişik üzüm çeşitlerinin yaprakları yemeklik/sarma yapımında kullanılırken, ilimizin yerel çeşitlerinden olan Yapıncak üzüm çeşidinin yaprakları da Tekirdağ halkı tarafından özellikle tercih edildiği hepimizin malumudur. Bu yıl için yaş yaprağın fiyatı 30 TL/kg olarak oluşmuştur.
Bu noktadan hareketle Enstitümüz bir dizi araştırma çalışması içerisine girmiş ve ilk olarak yemeklik/sarmalık yaprak tüketimine yönelik çeşitlerin belirlenebilmesi amacıyla aralarında Yapıncak üzüm çeşidinin de yer aldığı bir çalışmayı başlatmıştır. Beklendiği üzere Yapıncak yapraklarının yemeklik kalitesi oldukça yüksek bulunmuştur.
Yine üreticilerin; Üzüm için mi? Yaprak için mi? Her ikisi bir arada olabilir mi? Sorularına yanıt için değişen sayılarda yaprak hasadını ve değişen oranlarda üzüm bırakılan 12 farklı üretim modelinin olduğu teknik ve ekonomik açıdan optimum üretim modelini bulmaya yönelik bir çalışma tamamlanmıştır. Ayrıca farklı muhafaza yöntemlerinin asma yapraklarının kimyasal mikrobiyolojik ve duyusal özellikleri üzerine etkisini belirlemeye yönelik çalışma yapılmıştır.
Nihayetinde Yapıncak yapraklarının ilimiz için bir marka değer olması amacıyla Trakya Kalkınma Ajansı ve Süleymanpaşa Ziraat Odası Başkanlığının, Türk Patent ve Marka Kurumuna, Yapıncak asma yaprağına coğrafi işaret almak üzere 13 Mayıs 2019 yılında başvurmuş ve Enstitümüzün çeşidin yapraklarının yemeklik özelliklerini tanımladığı çalışma sonrasında 28.10. 2020 yılı Ekim Ayında "Tekirdağ Yapıncak Salamura Yaprağı" ismi ile Coğrafi İşaret Tescili gerçekleşmiştir.
Yapıncak yapraklarının yüksek yemeklik kalitesinin İstanbul gibi yüksek pazar potansiyelin etkin değerlendirilmesine yönelik Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi Yapıncak yapraklarının salamuraya işlenmesi için Salamura Tesisi kurulması ve üreticilere fidan dağıtımının öngörüldüğü bir projeyi Trakya Kalkınma Ajansı desteklerinden faydalanmak için sunmuş ve proje değerlendirme süreci devam etmektedir. Yine Süleymanpaşa Belediyesi "Kınalı Yapıncak Süleymanpaşalı Kadınların Kınalı Ellerinde Değerine Değer Katıyor" projesi kapsamında bağ tesisi yapmıştır. Her iki projede Enstitümüz proje ortağı ve işbirliği yapılan kurum olarak yer almaktadır.
İşte kalitesi bilimsel çalışmalarla desteklenmiş ve tescilli marka olmuş Yapıncak yapraklarının hak ettiği değeri bulması, bölgemizde yaprak salamurası gıda sanayi oluşmasına ve diğer taraftan çok iyi bir tanıtım ile ülkesel boyutta ticarete, hatta dış ticarete söz konusu olması ile mümkündür. Bu ortamın oluşmasına katkı sağlamak, en azından yaratılacak farkındalık bu etkinliğin en önemli çıktısı olacaktır." şeklinde açıklamalarda bulundu.
Enstitümüz Gıda Teknolojileri Bölüm başkanı Gıda Yüksek Mühendisi Gamze UYSAL SEÇKİN yaptığı teknik sunuda "Trakya'ya özgü bir çeşit olan Yapıncak üzümünün yaprağı da sarmalık özellikleri çok iyi olan bir çeşididir. Özellikle yöre halkı tarafından 'Kınalı Yapıncak' olarak anılan tipi sarmalık olarak tercih edilmektedir."
Bölüm başkanı Seçkin; Süleymanpaşa Ziraat Odası, Trakya Kalkınma Ajansı ve Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü ortak çalışmasıyla 'Tekirdağ Yapıncak Salamura Asma Yaprağı' ismiyle 2020 yılı Ekim ayında Coğrafi İşaret aldığını ifade etti.
Enstitü Müdür Yardımcımız Ziraat Yüksek Mühendisi Mehmet Ali ŞENOL da yaptığı sunuda konunun ekonomisi ve yetiştiricilik boyutuna dikkat çekerek,
"Bağcılık, genellikle meyvesi üzüm için yapılan bir tarımsal faaliyet olarak bilinir. Ancak asmanın yaprakları Türk mutfağının geleneksel ürünlerinden sarma yapımında kullanılması ile ekonomik açıdan önemli bir gelir getirmektedir. Ancak birçok üretici bağlarından hem üzüm hem de yaprak toplamaktadır. Bu noktada birçok üreticinin aklı karışmakta ve sorularına cevap aramaktadırlar.
Enstitü olarak yürüttüğümüz çalışmalar neticesinde 5 defadan daha fazla yaprak hasadı yapılması için bu dönemden sonra yapılacak ilaçlamalar üzümlerde ve yapraklarda ilaç kalıntı riskini artırmaktadır. Bu nedenle 5 defa yaprak toplama ve asmadaki salkımların 2/4 oranında azaltılması teknik açıdan önerilen model olmuştur"dedi.
Etkinliğimizde davetlilere hitap eden Sayın Tekirdağ Valimiz Aziz YILDIRIM yaptığı konuşmada yapıncak üzüm çeşidinin yaprağının önemine vurgu yaparak hem yetiştiriciliği ve işin teknik boyutuna hem de coğrafi işaret tescili sürecine katkı sağlayan başta Enstitümüz idareci ve personeli olmak üzere emeği geçen tüm kurum ve kişilere teşekkür ederek takdirlerini dile getirdi.
Halk Eğitim Merkezi folklor ekibinin kısa bir gösteri sunduğu ve pandemi koşulları göz önünde bulundurularak ve tedbirlere azami dikkat ederek gerçekleştirilen etkinlik temsili yaprak hasadı ve misafirlere yapılan sarma ikramı ile sona erdi.