Toprak Örneği Alma

T.C.
TARIM ve ORMAN BAKANLIĞI
Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

GÜBRELEME AMACIYLA
TOPRAK ÖRNEĞİ
NASIL ALINIR?

TOPRAK ANALİZİ NEDİR? NİÇİN YAPILIR?
Toprak analizi, belli bir tarla toprağının gübre ve kireç
ihtiyacını ortaya koyan bir metottur. Belirli bir tarlayı
temsil eden toprak örneği, laboratuarlarda analiz
edilerek içerisindeki bitki besin maddelerinin
miktarları bulunur. Böylece ekilen bitkinin iyi mahsul
vermesi için hangi gübrelerin verileceği ortaya konur.
Toprağımızı analiz ettirmeden önce gübreleme
yaparsak büyük hataya düşeriz.
• Gereğinden fazla gübre kullanılır, fazla gübre
toprağa ve bitkiye zarar verir.
• İhtiyaçtan daha az gübre kullanılır, üründe
azalma olur.
• Yanlış cins gübre kullanılır, bu da ürüne ve
toprağa zarar verir.
• Gübreyi uygun zamanda şekilde vermezsek
istenilen miktarda ürün alamayız.
• Yetiştirilecek ürünün cinsi doğru olarak tayin
edilemez.
• İşte bu gibi hatalara düşülünce de gübreden
beklenilen faydalar sağlanamaz. Bu nedenle GÜBRE
KULLANMADAN ÖNCE MUTLAKA TOPRAK ANALİZİ
YAPILMALIDIR.

TOPRAK ÖRNEKLERİ NERELERDEN ALINMAZ?
• Önceden gübre veye kireç atılmış yerlerden,
• Hayvan gübresi yığılan yerlerden,
• Harman yeri ve hayvan yatmış yerlerden,
• Sap, kök ve yabani otların yakıldığı kısımlardan,
• Tarlanın çukur ve tümsek yerlerinden, tarla
hudutları ve yakınlarından,
• Ağaç altlarından, dere, orman, su arkı ve
yollara yakın kısımlardan,
• Sıraya gübreli ekim yapılan mahsullerde sıra
üstlerinden toprak örnekleri alınmaz.

TOPRAK ÖRNEĞİ NERELERDEN ALINIR?
Aynı tarla içinde aşağıda belirtilen değişiklikleri
gösteren yerler varsa her alan için ayrı ayrı toprak
örneği alınır.
1. RENK (Aynı tarladaki koyu, açık gri, gri,
kırmızı vs. gibi renk farklılıklarının bulunduğu
yerlerden)
2. EĞİM (Taban ve yamaçta bulunan yerler)
3. YÖN (Kuzey, güney, doğu, batı kısımları)
4. TOPRAĞIN BÜNYESİ (Kumlu, tınlı, killi vs.)
5. TOPRAĞIN DERİNLİĞİ (Derin, orta ve
yufka)
6. TABİİ BİTKİLER (Otlu, otsuz vs.)
7. VERİM FARKI (Değişik cins ve miktarlarda
ürün kaldırılan kısımlar)
8. GÜBRE FARKI (Değişik gübreleme yapılan
yerler ve gübresiz kısımlar)
9. TOPRAK İŞLEME FARKLILIĞI (Değişik
toprak işleme, farklı çapalanan ve sulanan
kısımlar)
TOPRAK ÖRNEKLERİ NE ZAMAN ALINMALIDIR
Toprak örnekleri ekimden veya gübre kullanım
tarihinden 1.5-2 ay önce alınmalıdır. Numune alınan
toprak tavda olmalı; çok kuru, yağışlı ve donlu
dönemlerde numune alınmamalıdır. Tarla bitkileri için
her ekim döneminden önce toprak örneği alınarak
tahlil ettirilir. Çok yıllıklarda ise, aynı arazi için birkaç
yılda bir(4-5 yıl) toprak örneği alınarak tahlil
yaptırılabilir.
TOPRAK ÖRNEĞİ NE İLE VE NASIL ALINIR?
Tarlada önemli değişiklikler gösteren yerler ayrı birer
kısım olarak kabul edilir. Bu kısımların her birinden
ayrı ayrı birer karışık örnek alınmalıdır. Tarlanın her
tarafı aynı özelliğe sahip olsa bile 40 dekardan
(dönüm) büyük ise bir tek toprak örneği yeterli
değildir.

Örnek almak için birçok aletler kullanılabilir. En
kullanışlı olanlar toprak burgusu ve sondasıdır. Bu
aletlerin bulunmadığı hallerde toprak örneği bahçe
küreği (bel) ile alınabilir.

Tarla Bitkileri ve Sebzeler : Bunun için toprak
yüzeyindeki bitki artıkları el veya kürekle hafifçe
temizlenir ve v şeklinde çukur açılır, çukurun düzgün
tarafından takriben 3-4 cm kalınlığında 30 cm'lik
toprak dilimi, üst toprak atılmadan alınır. Numunelerin
toplanmasında ve karıştırılmasında metal ya da
galvenize kova yerine plastik kovalar kullanılmalıdır.
Tarlanın büyüklüğüne göre 10-15 yerden araziyi
temsil edecek şekilde alınan toprakların tamamı temiz
bir bez veya naylon üzerine serilir, iyice karıştırılır,
kesekleri ezilir, bitki ve taş parçaları ayıklanır. Daha
sonra bu karışımdan 1 kg kadar toprak temiz bir
torbaya konulur, üzerine gerekli bilgileri yazılan 2
etiketten biri torbanın içine diğeri torbanın ağzına
bağlanarak tahlil için laboratuara gönderilir. Ancak
numunenin naylon poşete konulması halinde fazla
nemin uçması ve etiketin zarar görmemesi için birkaç
yerinden delik açmaya ve ayrıca etiket bilgilerinin
silinme riskine karşı kurşun kalemle yazılmasına itina
gösterilmelidir.

Bağ ve Meyve Bahçeleri : Meyve bahçelerinde
numune, ağaç taç izdüşümünden, bağ alanında ise
kök aksamına yakın sıra aralarından bahçe veya bağı
temsil edecek sayıda alınmalı ve kök seviyesine
inilmelidir. Bunun için bağ ve meyve bahçelerinin
gübrelenmesinde tesis yılında 0-20 cm, 20-40 cm, 40-
60 cm; tesisten sonra ise hiç değilse 0-20 cm, 20-40
cm derinlikten numune alınır; aynı derinlikten alınan
numuneler karıştırılarak her bir derinlikten elde edilen
karışımdan 1'er kg kadar toprak bez ya da naylon
torbalara konulup, yıllık bitkilerde olduğu gibi
etiketlenerek tahlile gönderilir. Ağacın cins ve yaşına
göre bu derinlikler artırılıp azaltılabilir.

TOPRAK ÖRNEĞİ ALMA ETİKETİNİN DOLDURULMASI

İli/İlçesi / Köyü/Mevkii :
Tarla sahibi :
Bu yıl ekilecek bitki :
Numunenin alındığı tarih :
Numunenin alındığı derinlik :
Sulanıp sulanmadığı :
Adres :

UNUTMAYINIZ
USULÜNE UYGUN OLARAK ALINMAYAN TOPRAK
ÖRNEKLERİ HATALI SONUÇLAR VERİR.
TOPRAK ÖRNEĞİ EKİMDEN VEYA GÜBRELEMEDEN 1.5-2
AY ÖNCE ALINMALIDIR Kİ; TAHLİL
SONUÇLARI ZAMANINDA ELİNİZDE OLSUN.
ANALİZ RAPORUNA GÖRE GÜBRE
KULLANILDIĞINDA KÂRLI BİR ÜRETİM YAPILMIŞ OLUR.
Daha geniş bilgi için Müdürlüğümüze başvurunuz