Amaç: Orta Anadolu Bölgesi'ne adapte olabilecek ekonomik öneme sahip tıbbi ve aromatik bitkilerin seçimi, değerlendirilmesi, kültüre alma ve ıslah araştırmalarının başlatılması.
Hedef: Doğal floradan aşırı toplanma sonucu baskı altında olan tıbbi ve aromatik bitkilerimizin kültüre alma imkanlarının araştırılarak, bunlardan Orta Anadolu Bölgesi'nde yetiştirilmeleri ekonomik görülen materyallerinin toplanması ve ıslah çalışmalarının başlatılması. Gelişmiş birçok ülkeye kıyasla son derece sınırlı sayıda bulunan tıbbi ve aromatik bitki tescilli tohumluk ve sentetik varyete sayımızın arttırılmasına katkıda bulunmak ve ilgili yetiştiricilere yüksek verim, kalite ve uçucu yağ oranlarına sahip çeşitler sunabilmek hedeflenmektedir.
Birimimizde çok sayıda spontan melez tıbbi adaçayı (Salvia officinalis L.) hattı ile yerli ve yabancı İstanbul kekiği (Origanum vulgare var. hirtum) ve reyhan (Ocimum basilicum) hatları bulunmaktadır. Bu hatlar çeşit geliştirmeye yönelik ıslah çalışmalarında değerlendirilmektedir. Birimimizde 2017 yılından itibaren çörekotu (Nigella sativa) ıslahı araştırmalarına başlanacaktır. Bazı tıbbi ve aromatik bitkilerin karakterizasyonu ve Ex-situ (Gen Bankasında) muhafazası birimde yürümekte olan diğer bir projedir. Tıbbi bitkiler laboratuvarında bulunan neo-clevenger uçucu yağ aparatıyla aromatik bitkilerde uçucu yağ oranları da tespit edilebilmektedir.
Birimle İlgili Soru ve Cevaplar
1.Soru: Tıbbi ve aromatik bitkilerin tarımı bölgemizde (Orta Anadolu) yaygın olan buğday, arpa, şekerpancarı vb. bitki tarımlarından farklı mıdır?
Cevap: Tıbbi ve aromatik bitkilerin bir çoğu özel yetiştirme teknikleri istemekte ve ilk gelişme dönemlerinde yabancı otlarla rekabet edememektedirler. Bu nedenle tohum yatağı hazırlıkları, dikim-şaşırtma işlemleri, bakım ve hasat-harman işlemleri diğer birçok kültür bitkisine kıyasla çok daha fazla emek ve işgücü istemektedir. Her birinin tarımında spesifik bilgilere ihtiyaç duyulmaktadır.
2.Soru: Tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği yapmak istiyorum, tohumlukları nereden temin edebilirim?
Cevap: Çeşitli Araştırma Enstitülerinde farklı tıbbi ve aromatik bitki ıslah araştırmaları yürütülmektedir buralardan iletişime geçildiği taktirde çeşit ya da populasyon niteliğinde tohum veya çelik almak mümkün olabilecektir.
Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü: Anason, kekik, adaçayı, şevketibostan.
Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü: Kimyon, çörekotu.
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü: Adaçayı, kekik, lavanta, dağçayı, biberiye, limonotu
(Cymbopogon spp.)-çelik olarak.
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü: Kekik, ekinezya, limonotu (Lippia
citriodora), mayıs papatyası, lavanta.
Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü: Kekik, adaçayı, oğulotu, reyhan.
3.Soru: Tıbbi bitkilerde devletin alım garantisi kapsamında olanlar var mıdır?
Cevap: Maalesef yoktur. Bu tür bitkilerin tarımına başlarken pazarın önceden bulunması, alım garantisi veren özel sektörle işbirliği yapıldıktan sonra tarımına başlanmasında fayda vardır.
4. Soru: Kekik, adaçayı, lavanta ve biberiye gibi çok yıllık bitkilerin yetiştiriciliğinde sulama zorunluluğu var mıdır? Bu bitkilerin soğuğa dayanımları nasıldır?
Cevap: Kekik, adaçayı, lavanta ve biberiye gibi bitkiler eğer çelikten yetiştirileceklerse şaşırtma sonrası ve ilk gelişme dönemlerinde plantasyonlarının mutlaka sulanmaya ihtiyaçları vardır. Biçim sonrası sulamalar çok yıllık bitkilerin rejenerasyon kabiliyetlerini arttırdığı gibi yeşil herba (aksan) verimlerini de arttırmaktadır. Bahsedilen bitkilerin (spesifik türleri hariç) soğuğa dayanımları iyidir. Son yıllarda dünyada bu türlerden bazılarının sıra arası mesafelerinin arttırılarak kurak alanlarda tarımlarının yapılmasına yönelik uygulamalara gidilmektedir.
5. Soru: Hasat sonrası yeşil herbaların güneşte kurutulması uygun mudur?
Cevap: Hasat edilen yeşil aksan mutlaka gölgede veya kurutma dolaplarında (35ºC ve altı sıcaklıklarda) kurutulmalıdır. Aksi takdirde kuru materyalde meydana gelecek kararmalar ürünün kalitesini ve uçucu yağ oranını olumsuz etkileyecektir.
Birim tarafından hazırlanmış ‘KEKİK ve ADAÇAYI YETİŞTİRİCİLİĞİ' ne ait kitapçığa ulaşmak için lütfen tıklayınız.